Zwolnienie warunkowe, czyli droga do szybszego opuszczenia murów więzienia

Magdalena Kornatowska

10 listopada 2022

Pobyt w zakładzie karnym w charakterze więźnia niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji, które bezpośrednio czy też pośrednio wpływają na jego życie prywatne, zawodowe czy rodzinne. Celem przykładu wskazać można tutaj rozłąkę z rodziną (często wieloletnią), brak możliwości finansowego wsparcia swoich bliskich czy niemożność sprawowania opieki nad potrzebującym, schorowanym członkiem rodziny.

Oczywiście istnieje możliwość otrzymania przepustki i opuszczenia zakładu karnego. Jednakże udzielana ona jest na określony termin, zazwyczaj na okres kilku dni. Tym samym często jest to zdecydowanie niewystarczający, zbyt krótki, środek.

Polski ustawodawca, uwzględniając powyższe problemy doszedł do wniosku, że w wyjątkowych sytuacjach osadzony ma prawo do ubiegania się o warunkowe zwolnienie z reszty odbywanej kary. Nic dziwnego zatem, że skazani często próbują skorzystać z tej furtki prawnej i sięgają po wniosek o przedterminowe zwolnienie z więzienia.

Dowiedz się więcej na ten temat.

Jakie są korzyści przedterminowego warunkowego zwolnienia?

Oprócz oczywistej korzyści, czyli wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego, to wskazać należy jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Mianowicie, to o czym mało przedterminowo zwolnionych skazanych wie to to, że z momentem wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego ulega skróceniu czas wymagany do zatarcia wyroku. Karę pozbawienia wolności uznaje się za odbytą od momentu wydania postanowienia przez sąd o przedterminowym warunkowym zwolnieniu.

Okres próby i obowiązki skazanego, któremu udzielono warunkowego zwolnienie z zakładu karnego

Każdy skazany, któremu udzielono zwolnienia warunkowego poddawany jest tzw. „próbie”. Sąd wskazuje termin, przed upływem którego przyznaje sobie prawo do cofnięcia przedterminowego zwolnienia, jeżeli skazany w tym czasie naruszyłby obowiązujący porządek prawny.

Ponadto przy pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o przedterminowe zwolnienie sąd może nałożyć na osadzonego pewne dodatkowe obowiązki. W szczególności wskazuje się tutaj na poddanie skazanego pod dozór kuratora sądowego.

Kiedy można złożyć wniosek o zwolnienie warunkowe?

Po pierwsze, należy wskazać najbardziej ogólne wymogi, które są podstawą do wydania postanowienia o przyjęciu bądź oddaleniu wniosku o przedterminowe zwolnienie z więzienia. Sąd wyda postanowienia o warunkowym zwolnieniu skazanego, wobec którego będzie miał niemal 100% pewność, że po opuszczeniu zakładu karnego nie popełni on kolejnego przestępstwa, czyli będzie przestrzegać obowiązującego porządku prawnego. W tym celu sąd rozpatrujący wniosek przedterminowego zwolnienia w szczególności zwracać będzie uwagę na:

  • postawę osadzonego;
  • właściwości i warunki osobiste skazanego;
  • okoliczności popełnienia przestępstwa;
  • zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary.

Co do zasady, zwolnienie warunkowe można podzielić na dwa podstawowe rodzaje. Wyróżniamy przedterminowe warunkowe zwolnienie po odbyciu części kary oraz warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary po rocznej przerwie.

Wnioskować o zwolnienie warunkowe po odbyciu części kary może osadzony, który w dniu składania wniosku spędził w zakładzie karnym co najmniej połowę wyroku, na który go skazano.

Natomiast, wniosek o warunkowe zwolnienie po rocznej przerwie jest zgoła odmienną instytucją prawa, ponieważ złożyć go może osadzony, który łącznie spełnił poniższe przesłanki:

  • spędził w zakładzie karnym co najmniej 6 miesięcy;
  • przerwa w wykonywaniu jego kary wynosiła co najmniej 1 rok;
  • wysokość kary, na którą go skazano nie przekracza 3 lat.

Od powyższych zasad istnieje odrębny katalog wyjątków, które występują w konkretnych sytuacjach. Dlatego, niezmiernie wskazane jest skorzystanie z pomocy profesjonalisty, jakim jest adwokat. Pomoże on nie tylko sporządzić wniosek, uzasadnić go, ale również istnieje szansa, że pomoże osadzonemu przekonanego o niespełnieniu powyższych warunków znaleźć kompletnie inną podstawę prawną, dzięki, której skazany będzie mógł jednak wystąpić z wnioskiem o przedterminowe warunkowe zwolnienie z więzienia.