W związku z ostatnimi wydarzeniami, tłumaczymy podstawowe zagadnienia związane z pytaniem, czy stan nadzwyczajny może zostać wprowadzony w naszym kraju. Jakie są jego trzy rodzaje? Stan wojenny, stan klęski żywiołowej oraz stan wyjątkowy.

Kiedy występuje możliwość wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych?

Stan wojenny.

Znany z historii przede wszystkim przez wydarzenia w Polsce z 1981 roku. Można go wprowadzić w związku z zagrożeniem militarnym ze strony innego państwa. Mowa jest o napaści zbrojnej i zewnętrznym zagrożeniu. Zarządza się go na całym terytorium kraju, bądź w jakimś regionie, który jest najbardziej narażony na działania ze strony wroga. Ze względu na brak możliwości przewidzenia czasu trwania zagrożenia, ogłasza się go na okres nielimitowany, do odwołania.

Stan wyjątkowy.

Zgodnie z art. 230 konstytucji, wprowadza się go w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego. Tak, jak w przypadku stanu wojennego, stan wyjątkowy można wprowadzić na części terytorium państwa lub w całym kraju. Czas trwania stanu wyjątkowego to maksymalnie 90 dni. Okres ten jest wskazany podczas wprowadzania tego stanu nadzwyczajnego. Przedłużyć może go wyłącznie Sejm, ale tylko raz i na czas wynoszący do 60 dni.

Stan klęski żywiołowej

Również można wprowadzić na części bądź całości terytorium kraju, na okres nie dłuższy niż 30 dni. Podstawą do wprowadzenia tego stanu nadzwyczajnego, jest nie tylko susza czy powódź. Może być to także katastrofa naturalna lub awaria techniczna, zagrażająca znacznej części ludności zamieszkującej dany obszar. Stan ten wprowadza się, jeśli zwyczajne środki pomocy są niewystarczające do poradzenia sobie z zaistniałą sytuacją. Ten stan również jest możliwy do przedłużenia decyzją posłów i posłanek na maksymalny okres 30 dni.

O ile stan wojenny i stan wyjątkowy jest wprowadzany przez prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów, o tyle stan klęski żywiołowej nie wymaga decyzji głowy państwa.